Gdy dziecko się rozwodzi

Co powiedzieć w takiej sytuacji? Jak się zachować? Niezależnie od tego jaką masz o tym opinię i jak się zakończy cała sprawa, Twoje dorosłe dziecko będzie teraz potrzebowało Twojej pomocy i wsparcia. Pomocy i wsparcia a nie ponownego wejścia w typową rolę rodzica ani nie osądzania. Będzie tu potrzeba wiele delikatności i empatii - nie tylko dla własnego dziecka ale i dla całej jego dzielącej się właśnie rodziny (w tym współmałżonka, z którym Twój syn lub Twoja córka się rozwodzi).

Po pierwsze szukać zgody

Rodzice rozwodzących się osób mogą często w skuteczny sposób pełnić funkcję rozjemców między małżonkami. Zawsze warto tego spróbować, nawet jeśli osobiście uważasz że dziecko podjęło słuszną decyzję o rozwodzie (bo nigdy nie lubiłeś swojej synowej lub zięcia). Na pewno należy zasugerować przemyślenie sytuacji. To dobry moment by spotkać się z rodzicami drugiej strony - nie po to by szukać winnych, ale by wspólnie pomóc dzieciom uratować związek - jeśli to możliwe. Mądrość i bezstronność rodziców oraz teściów bywają w tym względzie nieocenione.

Często stajemy jednak przed faktem dokonanym - ostateczna decyzja została podjęta i to, czego nasze dziecko oczekuje, to zajęcie stanowiska wobec dokonanego wyboru. Dlatego niezwykle ważne jest, by Twoja reakcja - mimo zaskoczenia nowiną - była zrównoważona i przemyślana. Jeśli jest Ci to potrzebne, nie wahaj się poprosić dziecka o chwile dla siebie. Nie odreagowuj jednak emocji przy synu lub córce - teraz bardziej niż kiedykolwiek potrzeba Twojej stabilności i rozwagi.

Pomóc przez to przejść

Sprawa rozwodowa kończy się wyrokiem sądu. Zanim to jednak nastąpi Twoje dziecko musi przejść przez długą i często bolesną procedurę, podczas której często będzie dochodziło do załamań emocjonalnych, szukania winy w sobie i współmałżonku oraz do kolejnych stresów związanych z opieką nad dziećmi czy podziału majątku. Stopniowo do Twojego dziecka dotrze też, że nie da się całkowicie zerwać więzów ze współmałżonkiem - szczególnie gdy w rodzinie są dzieci.

To jest kolejny moment, w których rodzice obojga rozwodzących się dzieci mogą spełnić bardzo ważną rolę, pomagając im w wypracowaniu modelu kontaktów po-rozwodowych. To babcie i dziadkowie mogą pomóc w wytłumaczeniu wnukom, że po rozstaniu rodziców nie przestaną być rodziną, że nie przestaną ich kochać. To rodzice i teściowie mogą uświadomić swoim dzieciom, że przecież w dalszym ciągu będą się spotykać - choćby na wspólnych rodzinnych uroczystościach.

Uzdrawiające przebaczenie

Ogromną rolę gra tu nabyte z wiekiem doświadczenie, które pozwala w innym świetle pokazać tę niezwykle trudną sytuację. Twoja reakcja na wszystkie związane z rozwodem sprawy może zmniejszyć traumę nieodłącznie związaną z rozstaniem małżonków. Rola taka jest jednak niezwykle trudna - wszystkim stronom uczestniczącym w rozwodzie (a więc i rodzicom rozwodzących się dzieci) towarzyszy bowiem większe lub mniejsze poczucie winy.

Co zrozumiałe najbardziej odczuwają je głowni "bohaterowie" rozwodu - ponad 90 procent rozwodzących się osób uważa rozstanie ze współmałżonkiem za jedną z największych porażek swojego życia. Dlatego przygotuj się że będziesz mieć do czynienia z ogromnym poczuciem winy swojego dziecka. Pamiętaj, że nie pomożesz mu w poradzeniu sobie z tym poczuciem winy moralizując i wytykając błędy. Na analizę związku przyjdzie czas, gdy uspokoją się emocje. Nie wolno także przerzucać odpowiedzialności na drugą stronę - przeciwnie, trzeba powstrzymywać syna lub córkę od coraz silniejszego obarczania winą współmałżonka i nakłaniać raczej do przebaczenia.

Psychologowie podkreślają ogromną rolę przebaczenia w radzeniu sobie ze stresem porozwodowym i leczeniu emocji po nieudanym związku. Rozpamiętywanie win i obarczanie nimi kogokolwiek pogłębia tylko zranienie i nie pozwala całkowicie zakończyć sprawy rozstania. Właśnie w procesie przebaczania sobie i byłemu współmałżonkowi niezwykle ważna okazuje się często mądrość życiowa rodziców, pozwalająca z dystansu spojrzeć na wiele spraw.

Sprawy praktyczne

W Polsce dość często rozwód dzieci wiąże się nie tylko z emocjonalnym i psychicznym ale też czysto praktycznym wpływem na rodziców. Dlatego musisz się zastanowić również nad zakresem i formą konkretnej pomocy jakiej chcesz i możesz udzielić oczekującemu jej dziecku. Decyzja o rozwodzie może na przykład oznaczać powrót do mieszkania rodziców. Musisz zastanowić się, czy w przypadku waszej rodziny jest to dobre rozwiązanie, czy nie pogłębi ono problemów Waszej rodziny.

Inną kwestią, która niezwykle często pojawia się przy okazji rozwodu, są sprawy finansowe. Warto tu sprawę postawić jasno - określić zakres, sposób i czas trwania ewentualnej pomocy, tak by w tych kwestiach nie było niedomówień. Należy też skłonić dziecko do ostatecznego i klarownego zakończenia kwestii majątkowych związanych z rozwodem - pełna pomoc rodziców często powoduje, że dzieci odkładają w nieskończoność niezbyt przyjemne sprawy finansowe jakie muszą załatwić z byłym małżonkiem.

To nie powrót dzieciństwa

Wielu rodziców zaczyna często traktować swoje rozwiedzione dzieci ponownie tak, jakby były nastolatkami. Dzieje się tak szczególnie wówczas, kiedy syn lub córka po rozwodzie decyduje się na powrót do rodzinnego domu. Nie jest to jednak dobra sytuacja - rodzi wiele konfliktów a jednocześnie opóźnia podjęcie przez dziecko wyzwań związanych z nową życiową sytuacją. Nie wolno zapominać, że również po rozwodzie nasze dziecko jest dorosłe i musi samo podejmować decyzje.

Bardzo łatwo jest użyć swojego doświadczenia, by pokierować dziecko w uważanym przez nas za właściwy kierunku, mówić synowi lub córce, co ma robić w życiu. Jednak nie na tym polega rola rodzica dorosłego dziecka po przejściach. Należy być przyjacielem i doradcą a nie kierownikiem.

Opracowane na podstawie materiałów Focus on the Family