06-07-2010
zmień rozmiar tekstu
A+ A-
Brak precyzyjnego określenia kryterium "miejsca zamieszkania" w wypadku ustalania renty rodzinnej jest niezgodny z Konstytucją - stwierdził Trybunał Konstytucyjny. TK badał pytanie prawne Sądu Okręgowego w Warszawie dotyczące warunków świadczeń emerytalno-rentowych dla Polaków pracujących poza granicami RP.
Trybunał Konstytucyjny rozpoznawał pytanie prawne Sądu Okręgowego w Warszawie, przed którym zawisła sprawa Alicji W., zamieszkałej w Kanadzie, ubiegającej się o rentę rodzinną po zmarłym mężu. Mąż Alicji W. od 8 stycznia 1981 r. do 28 lutego 1989 r. był zatrudniony u zagranicznego pracodawcy za granicą za zgodą władz polskich.
W styczniu 1981 roku Marian W. wystąpił u swojego pracodawcy, przedsiębiorstwa B., o udzielenie urlopu bezpłatnego na okres 5 lat w związku z podjęciem pracy w Kuwejcie za pośrednictwem Przedsiębiorstwa Handlu Zagranicznego Polservice. PHZ Polservice otrzymało zgodę Ministra Pracy, Płacy i Spraw Socjalnych do zatrudnienia Mariana W. w Kuwejcie. Zawiadomiono również Ministerstwo Hutnictwa o wyjeździe. Okres urlopu przedłużono do końca 1988 roku. W 1989 roku w związku z nieprzedłużeniem urlopu oraz brakiem powrotu Mariana W. na stanowisko pracy przedsiębiorstwo B. stwierdziło, że umowa o pracę wygasła. Następnie wraz żoną zamieszkał w Toronto, gdzie zmarł 25 lutego 1994 r. Po śmierci męża, Alicja W. wystąpiła do organu rentowego z wnioskiem o rentę rodzinną. ZUS odmówił prawa do renty ze względu na zbyt krótki okres stażu pracy Mariana W. Okres pracy w Kuwejcie nie został uwzględniony w stażu zmarłego.
Możliwość uwzględnienia okresu pracy zmarłego przy ustaleniu prawa do renty rodzinnej jest uzależniona od warunku stałego zamieszkania zainteresowanego (domicylu) na obecnym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z kwestionowanymi przepisami okres zatrudnienia w Kuwejcie podlegałby uwzględnieniu gdyby w chwili śmierci zamieszkiwał na obszarze RP.
Trybunał Konstytucyjny orzekł niekonstytucyjność takiej regulacji z uwagi na nieadekwatność i niedookreśloność kryterium "miejsca zamieszkania" w wypadku ustalania renty rodzinnej. Niejasne jest m.in., jakiego momentu dotyczy wymaganie domicylu (moment uzyskania uprawnień emerytalnych przez osobę, po której dochodzi się renty rodzinnej; moment ustalenia renty rodzinnej).
TK zaznaczył, że - ze względu na konkretny charakter kontroli konstytucyjności wszczętej na podstawie pytania prawnego - stwierdzenie niekonstytucyjności przesłanki domicylu dotyczy tylko renty rodzinnej, w warunkach, gdy prawo osoby, po której renta przysługuje i które stanowi podstawę do nabycia renty rodzinnej, nie było dotychczas ustalone i tylko sytuacji określonej przedmiotem tej konkretnej sprawy.