Większa ilość dzieci to słabsze zdolności poznawcze na starość

Do tej pory płodności nie badano pod kątem wpływu na zdolności poznawcze w późnym okresie życia. Raczej koncentrowano się na takich czynnikach, jak wykształcenie czy zawód.

- Poznanie czynników, które przyczyniają się do dobrych zdolności poznawczych w późnym okresie życia, ma istotne znaczenie dla zapewnienia pomyślnego starzenia się - szczególnie w Europie, gdzie wielkość rodzin zmalała, a populacje stają się coraz starsze - mówi dr Vegard Skirbekk z Columbia Mailman School. - Zdrowie poznawcze w późnym wieku jest niezbędne do utrzymania niezależności oraz aktywności społecznej i produktywności. Na poziomie społecznym dobre zdolności kognitywne są niezbędne do wydłużenia życia zawodowego i zmniejszenia kosztów opieki zdrowotnej - wyjaśnia dr Eric Bonsang z Université Paris-Dauphine - PSL.

Oceniono, w jakim stopniu posiadanie trojga lub więcej dzieci w porównaniu z byciem rodzicami dwojga dzieci wpływa na procesy poznawcze w późnym okresie życia. Zebrano dane z 20 krajów, w tym z Austrii, Belgii, Chorwacji, Czech, Danii, Estonii, Francji, Niemiec, Grecji, Węgier, Włoch, Luksemburga, Holandii, Polski, Portugalii, Słowenii, Hiszpanii, Szwecji, Szwajcarii oraz Izraela. Uczestnicy mieli co najmniej 65 lat i co najmniej dwoje biologicznych dzieci.

Jak się okazuje, posiadanie trojga lub więcej dzieci w porównaniu z dwojgiem latorośli wiąże się ze słabszymi w późnym okresie życia. Ci ciekawe, taki efekt jest podobny u mężczyzn i kobiet.

Płodność może oddziaływać na procesy poznawcze w starszym wieku na kilka sposobów. Po pierwsze, posiadanie dodatkowego dziecka oznacza zwykle istotne zwiększenie kosztów finansowych, zmniejsza dochód rodziny i nasila ryzyko zejścia poniżej granicy ubóstwa. To zaś obniża standard życia wszystkich członków rodziny i może powodować zmartwienia i niepewność, co może z kolei może osłabiać funkcje poznawcze.

Ponadto posiadanie dodatkowego dziecka jest związane z mniejszym uczestnictwem kobiet w rynku pracy, mniejszą liczbą przepracowanych godzin i niższymi zarobkami. Tymczasem uczestnictwo w sile roboczej - w porównaniu z emeryturą - korzystnie wpływa na poznawcze funkcjonowanie i kobiet, i mężczyzn.

To nie wszystko, posiadanie dzieci może być stresujące, wpływać na zachowania ryzykowne dla zdrowia i niekorzystnie oddziaływać na rozwój poznawczy dorosłych. Rodzice z większą liczbą dzieci mogą odczuwać nasilony , mieć mniej czasu na relaks i rzadziej podejmować stymulujące zajęcia w czasie wolnym. Mogą też krócej sypiać.

- Negatywny wpływ posiadania co najmniej trojga dzieci na funkcjonowanie poznawcze jest równoważne z przyspieszonym o 6,2 lat starzeniem się - zauważa dr Bonsang. Jak się wydaje, zmniejszenie liczby Europejczyków mających troje lub więcej dzieci może przekładać się na lepsze zdrowie poznawcze starszej populacji.

- Biorąc pod uwagę skalę tego efektu, kolejne badania nad poznaniem w starszym wieku powinny uwzględniać płodność jako jeden z istotnych czynników, poza takimi jak wykształcenie, doświadczenia zawodowe, poziom aktywności fizycznej oraz zdrowie psychiczne i fizyczne - wskazuje dr Skirbekk.